In Hongarije bedient het omstreden regime van Viktor Orban zich van de openbare omroep om zijn nationalistische discours, niet gespeend van xenofobe reflexen, te laten insijpelen bij de bevolking. In het noorden van ons land hebben we nu een Vlaamse regering die de openbare omroep VRT wil inschakelen in een Vlaams-nationalistisch project waarbij geen afdoende ruimte wordt gelaten voor het feit dat we Belgen zijn en leven in het land dat België heet. De openbare omroep is er voor iedereen, en uiteraard niet alleen voor diegenen die dwepen met Vlaams-nationalisme, identitaire retoriek en separatisme.
Uit berichtgeving in diverse media blijkt dat de Vlaamse regering (N-VA, CD&V, Open VLD) de VRT financieel op dieet wil zetten en dat ze wil opleggen om ieder jaar aandacht te geven aan “minstens tien gebeurtenissen, herdenkingsmomenten of initiatieven op het vlak van Vlaamse identiteit en cultuur”. Die intentie is een ernstige aanslag op de redactionele autonomie van een openbare omroep die door álle belastingbetalers wordt gefinancierd, en niet alleen door de fans van een Vlaams-nationalistisch discours.
In het ontwerp van beheersovereenkomst voor de VRT, dat nu op tafel ligt, worden de woorden ‘Vlaams’ of ‘Vlaanderen’ meer dan 190 keer gebruikt. De openbare omroep zou moeten worden onderschikt gemaakt aan een Vlaams identitair discours en zou de culturele band met Nederland moeten versterken. Naar de Franstalige Belgische openbare omroep RTBF wordt ocharme één keer verwezen. Over België wordt niet gesproken.
Ongewenst nationalistisch discours
Het komt niet in ons op om samenwerking tussen Nederlandstalige openbare omroepen af te wijzen. Er is ook geen probleem wanneer de VRT aandacht geeft aan Vlaanderen en de Vlaamse identiteit. Maar wanneer men daarnaast België en de Belgische identiteit niet op evenwichtige wijze aan bod laat komen en, sterker nog, doodzwijgt, dan verraadt dit een eenzijdige, partijpolitieke agenda. Vanuit de politiek een dictaat opleggen om één bepaalde identiteit naar voren te schuiven, in casu de Vlaamse, terwijl de andere(n) compleet genegeerd worden, kan voor ons in het geheel niet.
Het is ons compleet ontgaan dat de Nederlandstalige kijkers en luisteraars in België massaal hebben gevraagd om een openbare omroep die baadt in een nationalistisch discours dat alleen de agenda van sommige politieke partijen moet dienen. Dit is bedacht door studiediensten en partij-ideologen, los van de vraag wat de burgers werkelijk wensen of willen.
Voor ons is het onaanvaardbaar dat de Nederlandstalige openbare omroep in dit land wordt geïnstrumentaliseerd voor ideologische doeleinden. Deze vorm van politieke inmenging is onaanvaardbaar en destructief. De openbare omroep heeft tot taak om alle kijkers en luisteraars te bedienen, niet alleen een beperkt deel. Ze heeft ook tot taak om voldoende te berichten over héél ons land, en niet over een deel ervan.
Bericht over héél België
In onze ogen is het ook de plicht van elke openbare omroep in België om ernstig te berichten over heel ons land, van Aarlen tot Oostende. Het zou ook de logica zelve moeten zijn dat de VRT intensief en permanent samenwerkt met de collega’s van de RTBF. Meer zelfs, dat ze dikwijls samen programma’s en uitzendingen maken en verzorgen. En dat zoveel mogelijk programma’s in ondertiteling beschikbaar zijn zodat ze toegankelijk worden voor alle Belgen, of ze nu Nederlands, Frans of Duits praten. Met de huidige technologie is zoiets perfect te verwezenlijken. Op voorwaarde dat de wil hiertoe bestaat en dat er bewust wordt in geïnvesteerd.
Ernstige aanpak aub
Als een deel van de Nederlandstalige politieke partijen menen de VRT voor hun karretje te kunnen spannen om een nationalistische, zelfs separatistische agenda te kunnen promoten, zeggen wij neen. Dat is niet waarvoor de kijkers en luisteraars belastingen betalen. Ze betalen ook niet voor een openbare omroep die België en de Belgische identiteit doodzwijgt of minimaliseert en die om de haverklap met Vlaamse etiketten moet zwaaien, daartoe aangepord door politici. Dit is niet ernstig en niet gewenst.
Wij vragen een openbare omroep die alle Nederlandstalige kijkers en luisteraars op een correcte en integrale manier aanspreekt en bedient, die onze Belgische identiteit erkent en die ook inspanningen doet om publiek uit de rest van België warm te maken voor de taal en cultuur van een deel van onze bevolking.