Tony van de Calseyde, voorzitter van de pro-Belgische beweging B-Plus, vindt het cynisch dat er in coronatijden allerlei complottheorieën de ronde doen over de vorming van de noodregering. Na de coronacrisis wacht de Belgische politiek de uitdaging om ver uit te stijgen boven het niveau van vlak vóór de uitbraak. Een nieuw politiek steekspel en herverkiezingen zijn dan niet aan de orde.
Volgens Lorenzo Terriere ligt de toekomst van België bij zijn deelstaten (VRT NWS, 13 april 2020). Wat hij eigenlijk bedoelt, is dat België wat hem betreft helemaal geen toekomst meer zou mogen hebben. Op Belgisch niveau is de parlementaire democratie immers opgeheven en enkel het regionale bestuursniveau is volgens hem nog gewapend met de politieke slagkracht en de democratische legitimiteit om grondige beslissingen voor de lange termijn te nemen.
Dat de regering Wilmès geen schoonheidsprijs verdient, is duidelijk. Dat heeft enerzijds te maken met haar vreemde samenstelling, maar ook met het weinig vrolijk makende politieke schouwspel waaruit ze ontstaan is. Maar dit zijn buitengewone omstandigheden. En dan speelt het minder rol welke partij welk zitje bekleedt. In normale omstandigheden zou een minderheidsregering Wilmès met een dergelijk liberaal overwicht trouwens nooit getolereerd zijn door de andere partijen.
Maar kijk, nu kreeg ze ruime steun vanuit het parlement. De partijen sloten de rangen, zij het hier en daar met lange tanden. Maar nood breekt wet. Want het gaat erom dat de gezondheidscrisis waar we momenteel mee kampen, zo snel mogelijk en kordaat wordt aangepakt. Eens dat gelukt is, bekijken we de rest. Gathering around the flag, is typisch aan grote crisissen. Zoals de meeste Vlaams-nationalisten, heeft ook Lorenzo Terriere het hier moeilijk mee, maar dan vooral omdat het niet zijn vlag is waarrond men verzamelt.
Het heeft even geduurd, maar vandaag blijkt meer en meer dat de maatregelen van de Nationale Veiligheidsraad hun effect niet missen. De curve vlakt af en de daling lijkt ingezet. Toch sterven dagelijks nog steeds honderden landgenoten aan corona. En de ziekenhuizen, de woonzorgcentra’s en de gezondheidswerkers op het terrein ervaren nog steeds een enorme druk. We zijn er dus nog lang niet.
Cynisch
Het is dan ook behoorlijk cynisch om in deze omstandigheden allerlei complottheorieën op te dissen over de regeringsvorming, zoals Lorenzo Terriere doet. Hij ziet in de regering Wilmès het bewijs van een vooraf uitgekiend sluw en duidelijk negatief gepercipieerd plan. Dat plan zou al hebben klaargelegen in de schuif. Het was enkel wachten op de uitbraak van het coronavirus om het te kunnen doordrukken. Eerder noemde Bart Maddens corona ook al “de deus ex machina voor België die door de kroon met open armen werd verwelkomd” (VRT NWS, 4 april 2020).
Is de realiteit niet eerder dat Vlaams-nationalisten het gewoon moeilijk hebben met het feit dat er nu überhaupt een Belgische regering is? Toen eind februari 30 CEO’s in een open brief de politiek opriepen om snel een federale regering te vormen, kregen verschillenden onder hen ook al boze telefoontjes van prominente N-VA’ers. Ofschoon die open brief volstrekt apolitiek was. Met dergelijke reacties bewijst men federaal enkel op blokkering uit te zijn.
Vijandelijkheden staken
Is het ook niet zo dat Terriere en Maddens het er ook gewoon moeilijk mee hebben dat het federale niveau vandaag met zoveel aandacht gaat lopen? Want men mag beweren wat men wil over het verloop van de vergaderingen van de Nationale Veiligheidsraad (waar, behoudens vergissing, Terriere, noch Maddens mee aanschuiven), maar het is wel Sophie Wilmès die de Natie telkens toespreekt op de persconferenties achteraf. De minister-presidenten van de regio’s hoort men dan niet. Ook zij verzamelen op dat moment rond de (Belgische) vlag. De bevolking verwacht op dergelijke momenten ook niets anders dan een signaal van eendracht, wat impliceert dat de onderlinge vijandelijkheden gestaakt worden.
Eerder dan een objectieve en op feiten gestoelde analyse op te leveren, geven de reacties van nationalisten zoals Maddens en Terriere vooral blijk van een diepe, bijna irrationele afkeer van alles wat Belgisch is. Zo diep, dat men zelfs in tijden van hoge nood zoals nu, de kans mist om de wapens te laten zwijgen, al is het maar even. Integendeel, de messen worden nog bijgeslepen en zelfs de kroon wordt nu beschuldigd van samenzwering met een dodelijk virus.
Eerder dan België al bij voorbaat failliet te verklaren, dringt de vaststelling zich op dat het Belgisch niveau uitgerekend vandaag zijn meerwaarde bewijst. De beslissing van de Nationale Veiligheidsraad over de scholen is daar een mooi voorbeeld van. De Vlamingen worden gezegd de scholen open te hebben willen houden, maar de Franstaligen wilden ze dicht. Het compromis dat volgde om de scholen open te houden, maar ze enkel in opvang te laten voorzien, werd her en der als intelligent bestempeld. Het toont aan dat Vlamingen en Franstaligen nog tot compromissen in staat zijn. En wie zegt dat de burger uiteindelijk niet méér gediend is met het compromis, dan met eender welk van de uitersten die op tafel lagen?
Prijs versnipperde bevoegdheden
Wat verder óók duidelijk wordt, is de ons land daarnaast ook een prijs betaalt voor de versnippering van een bevoegdheid als gezondheidszorg, waar maar liefst 9 excellenties bevoegd voor zijn. Een tijd lang hadden we meer bevoegde ministers dan corona-besmettingen. Desondanks zijn we erin geslaagd om een eenheid van commando te creëren over het grondgebied. Daarmee is ook bewezen dat het laagste niveau niet altijd het meest geëigende bestuursniveau is. Het is precies daarom dat de laatste jaren meer en meer over een herfederalisering van bepaalde bevoegdheden gesproken wordt, en dit zeker niet alleen door mensen met Belgicistische sympathieën.
Het is verder hypocriet om de federale overheidsinstellingen nu een zekere stilstand te verwijten sinds december 2018, zonder er tegelijk op te wijzen dat de oorzaak daarvan is dat de grootste Vlaamse partij om puur electorale redenen de regering Michel I liet vallen over het vooral symbolische VN-Migratiepact. Daarmee heeft men van migratie hét thema bij uitstek gemaakt bij de verkiezingen van 26 mei 2019, met een eclatante overwinning van extreemrechts tot gevolg.
Vooraleer mee te gaan in het gejammer dat diezelfde grootste Vlaamse partij nu aan de kant staat, en we eerlang met een veel linksere federale regering geconfronteerd zouden kunnen worden, aangevuurd de die vermaledijde PS, is het goed te beseffen dat het N-VA zelf was die één van de meer rechtse regeringen sinds jaren getorpedeerd heeft. Had zij dat niet gedaan, dan zat zij nu mee aan de knoppen.
Dat de volgende fase van de corona-crisis, die economisch is, bijzonder zwaar wordt, staat buiten kijf. Maar dat ook hier het federale niveau door Terriere afgeschreven wordt als een niveau waar, zoals bij vorige crisissen, geen oplossingen van te verwachten zouden zijn, is méér dan gewoon onterecht. De afkeer voor België mag niet zo ver gaan dat men volledig kritiekloos de ogen sluit voor de rol van de vorige federale regeringen in de aanpak van, bijvoorbeeld, de bankencrisis, de schuldencrisis, de veiligheidscrisis na de aanslagen in Brussel van 22 maart 2016 en de migratiecrisis.
Dat neemt allemaal niet weg dat dé grote uitdaging voor de Wetstraat zal zijn om na de gezondheidscrisis ver uit te stijgen boven het niveau van vlak vóór de uitbraak. Want dat begon inderdaad op een deurenkomedie te lijken. Mocht dat niet lukken, dán pas zal men de antipolitiek voeden als nooit tevoren. Wie het daarna in zijn hoofd haalt om verkiezingen uit te schrijven, zal na afloop daarvan wellicht nog met heimwee terugkijken naar de verkiezingsuitslag van 26 mei 2019 en naar de mogelijkheden die er toen nog waren. Het is aan iedereen van goede wil zijn om met volle goesting en zonder verborgen agenda’s aan tafel te komen: samen, voor een België met toekomst.