KNACK: Stel België gerust ter discussie, maar gebruik dan eerlijke argumenten

In zijn opiniestuk van 28 september jl. stelt Willy De Waele, namens het Overlegcentrum van Vlaamse Verenigingen, de visie van B Plus op het hervormen van de staat in vraag. Hij is van mening dat het ter discussie stellen van België deel uitmaakt van een legitiem democratisch verzet. B Plus ontzegt niemand het recht om niet van België te houden, noch het recht om het bestaan ervan in twijfel te trekken. Dit debat moet echter plaatsvinden op basis van intellectuele eerlijkheid ipv. karikaturen. De voormalige burgemeester van Lennik laat helaas vooral zien dat hij noch B Plus, noch de standpunten ervan kent, en dat hij niet wars is van het gebruik van valse argumenten.

Karikaturen

B Plus is een organisatie die opkomt voor een volwassen en efficiënt federalisme binnen een solidair België. In tegenstelling tot wat de heer De Waele suggereert, heeft B Plus nooit gepleit voor een terugkeer naar de unitaire staat van voor 1970. Ons Handvest, dat de betrokkene blijkbaar nooit heeft gelezen, stelt duidelijk dat onze beweging “resoluut kiest voor een evenwichtig federaal België, dat zowel belang hecht aan de eenheid van het land, als aan de autonomie van de gefedereerde entiteiten”.

Omdat wij voorstander zijn van het volwassen federalisme, verzetten wij ons tegen het afschaffen van de interpersoonlijke solidariteit tussen de Belgen. Om dezelfde reden stellen wij het misbruik van bepaalde mechanismen voor de bescherming van minderheden aan de kaak, en pleiten wij, in de mate van het mogelijke, voor meertaligheid. Door consequent te pleiten voor een evenwichtig federalisme, oogsten wij zowel lof als kritiek in àlle landsdelen. Dit illustreert het evenwichtige karakter van ons discours.

Democratie

Namens een federatie, waarvan de ongetwijfeld democratische organisaties als de Nationalistische Studentenvereniging (NSV) of Voorpost deel uitmaken, definieerde de voormalige liberaal democratie als “een staatsvorm waarbij de bevolking soeverein is en niet toelaat dat aan de meerderheid van de bevolking door een minderheid ongewenste maatregelen of wetten kunnen worden opgelegd”.

Deze volledig achterhaalde definitie verwart de democratie met de dictatuur van de meerderheid. De democratie is integendeel een staatsvorm waarbij de wetgevende macht onderworpen is aan vrije en eerlijke verkiezingen en waarbij de individuele vrijheden en de rechten van minderheden worden beschermd. Het federalisme is een antwoord op de vraag hoe minderheden effectief kunnen worden beschermd. Dit gebeurt door verschillende politieke gemeenschappen de mogelijkheid te bieden om, binnen de federatie, hun autonomie uit te oefenen en deel te nemen aan het besluitvormingsproces op federaal niveau. De bescherming van minderheden moet niet worden afgedaan als een privilége: het is onlosmakelijk verbonden met zowel de democratie als het federalisme. Het feit dat de Vlaamse numerieke meerderheid af en toe het onderspit moet delven ikv. de bescherming van de Franstalige minderheid, is geen aanfluiting van de democratie, maar is integendeel een voortvloeisel van democratie en federalisme. Wie dit niet aanvaardt, zou zonder aarzeling moeten pleiten voor een terugkeer naar de Belgische eenheidsstaat van voor 1970.

De bescherming van minderheden is uiteraard niet absoluut. De beschermingsmechanismen kunnen niet worden gebruikt om instellingen te blokkeren of om de besluitvorming te verhinderen. B Plus heeft het misbruik van deze mechanismen al aan de orde gesteld in verscheidene standpunten, die Lennik evenwel nooit lijken te hebben bereikt.

Herfederaliseringen

B Plus pleit voor de terugkeer van bepaalde bevoegdheden naar het federale niveau. Dit geldt met name voor de buitenlandse handel, de organisatie van de gezondheidszorg, de mobiliteit en het klimaatbeleid. De ervaring leert dat de opdeling van deze bevoegdheden geen voordelen heeft opgeleverd, terwijl de kosten die met de uitoefening ervan gepaard gaan, zijn vermenigvuldigd. Het heeft echter geen zin om extra bevoegdheden toe te vertrouwen aan een chronisch geblokkeerd machtsniveau. Daarom pleiten wij ook voor hervormingen om de democratische werking van het federale niveau te verbeteren.

Federale democratie

De belangrijkste oorzaak van de chronische impasse op federaal niveau is de houding van politieke actoren die niet opkomen voor het belang van de federatie, maar als louter verdedigers van de eigen gemeenschap. Deze houding wordt aangemoedigd door een politiek en electoraal systeem waar geen federale partijen meer bestaan en waar elke kandidaat in de praktijk alleen verantwoording aflegt aan zijn of haar eigen gemeenschap. Politici worden aangemoedigd zich te profileren en olie op het vuur te gooien, door de gevoeligheden van burgers in andere gemeenschappen straal te negeren, gezien zij nooit verantwoording tegenover hen zullen moeten afleggen.

Daarom pleit B Plus er, samen met andere organisaties, voor dat een aanzienlijk aantal leden van de Kamer van Volksvertegenwoordigers wordt gekozen in een kieskring dat het hele grondgebied bestrijkt. Kandidaten die in dit kieskring actief zijn, moeten campagne voeren in twee of zelfs drie nationale talen en rekening houden met de gevoeligheden van alle burgers, van Oostende tot Aarlen.

Eén burger, één stem

Als democratische organisatie staat B Plus ook achter het principe “één burger, één stem”. Dit principe is echter niet absoluut en kan worden gemoduleerd, bijvoorbeeld voor de bescherming van minderheden of voor het beter functioneren van instellingen.

De bewering dat in België een Vlaamse stem minder gewicht heeft dan een Franstalige stem, klopt niet. Artikel 63 van de Grondwet bepaalt dat de zetels in de Kamer van Volksvertegenwoordigers worden verdeeld over de kieskringen - de provincies - op basis van het aantal inwoners en niet op basis van het aantal kiezers. Een kieskring met een grote bevolking kiest meer leden, ongeacht of de bevolking stemt of niet. Als een groot deel van de bevolking niet stemt (minderjarigen, buitenlanders of ... blanco stemmers), heeft elke uitgebrachte stem dus meer gewicht in het totaal. In ons systeem spreken de kiezers zich immers ook uit namens diegenen die, om welke reden dan ook, niet gaan stemmen. Dit doet geen afbreuk aan het principe van “één burger, één stem”, maar berust op een eenvoudig demografisch effect, wat zich vooral in de Waalse kieskringen en Brussel manifesteert. Verwijzen naar absolute aantallen stemmen kan handig zijn in termen van politieke marketing, maar is inhoudsloos in termen van electorale rekenkunde.

Aangezien het Overlegcentrum van Vlaamse Verenigingen zo gehecht lijkt te zijn aan het principe “één burger, één stem”, mag men niet vergeten dat van dit principe het meest wordt afgeweken bij de verkiezing van het Brussels Hoofdstedelijk Parlement. Met een vaste vertegenwoordiging van 17 van de 89 zetels is de stem van een Nederlandstalige kiezer immers ongeveer 50% meer waard dan die van een Franstalige kiezer, en dit in dezelfde kieskring.

Quid leges sine mores?

Er zijn veel verbeteringen mogelijk in het Belgische institutionele systeem. B Plus stelt er regelmatig voor en stoomt de publicatie van een belangrijk collectief werk over dit onderwerp klaar. Instellingen zijn echter niet alles in een democratie. Het politieke leven van een land hangt vooral af van het gedrag en de volwassenheid van de politieke vertegenwoordigers. Echte staatslieden en echte democraten zijn in staat om het eigen standpunt te overstijgen en om rekening te houden met het algemeen belang. Zij zijn ook degenen die redeneren op basis van serieuze argumenten en niet op basis van karikaturen of halfbakken gegevens.

De Calimero houding, die alle disfuncties en onvolmaaktheden van het huidige systeem afwentelt op de andere gemeenschap, moet aan de kaak worden gesteld. De rol van de politieke vertegenwoordigers bestaat erin om te zoeken naar manieren om onze instellingen te verbeteren ten voordele van àlle Belgen, ongeacht de gemeenschap waartoe ze behoren of het gewest waarin ze leven. Het lijdt geen twijfel dat de lat voor de nieuwe politieke generatie in dit opzicht - veruit - veel hoger ligt dan voor de vorige. Nationale politiek is meer dan het vervangen van vlaggen op het dorpsplein.