Een nieuw handvest voor B Plus

INLEIDING

De Belgische bevolking wil meer stabiliteit, meer samenhang, meer transparantie en meer efficiëntie in de politiek op alle niveaus.

De grote meerderheid van de bevolking wil niet dat België uiteenvalt, wil niet dat de solidariteit tussen de burgers van dit land wordt verbroken en eist dat de staatshervormingen bijdragen tot een dynamisch België waar eenheid in verscheidenheid een belangrijke waarde is.

1. EEN VISIE OP HET BELGIË VAN MORGEN

B Plus is een pluralistische beweging, onafhankelijk van eender welke politieke partij, die pleit voor een versterking van de Belgische staat op basis van een democratisch politiek project dat gebaseerd is op universele waarden. Dit project veronderstelt een moderne staat die gebaseerd is op volwassen burgerschap, verantwoordelijkheidsgevoel en solidariteit, en niet op etnische of culturele identiteit.

Deze visie is geïnspireerd door een gezonde democratische praktijk en is gebaseerd op de eerbiediging van de grondrechten. Vanuit dit oogpunt is België helemaal geen achterhaalde (multi)nationale staat, maar wel een toekomstgerichte staat die gebaseerd is op meertalige democratie, burgerzin en solidariteit.

De visie van B Plus is gebaseerd op de volgende algemene principes:

a. Federalisme

België is een multicultureel en democratisch project. B Plus promoot een multicultureel België in een echt federaal systeem, toekomstgericht, open naar Europa en de wereld, een België dat zichzelf respecteert en aantrekkelijk is voor zowel de eigen bevolking als voor de buitenwereld.

B Plus erkent het recht op een eigen culturele identiteit als fundamenteel recht. Een federaal België is de beste oplossing om aan de wensen van de bevolking en de verschillende delen van het land tegemoet te komen. Het federalisme biedt veel ruimte voor de maximale ontwikkeling van alle taal- en cultuurgemeenschappen op het ganse grondgebied. B Plus is fel gekant tegen alle vormen van separatisme en de beweging kiest resoluut voor een evenwichtig federaal België, dat zowel belang hecht aan de eenheid van het land, als aan de autonomie van de gefedereerde entiteiten.

B Plus verwerpt ook het confederalisme als een verkapte vorm van separatisme.

In een federale staat zijn de bevoegdheden verdeeld tussen een federale overheid en de gefedereerde entiteiten. Zowel op federaal niveau als in de gefedereerde entiteiten nemen de burgers via hun verkozen vertegenwoordigers deel aan de politieke besluitvorming. Hoewel deze definitie soms wordt betwist, wordt algemeen aanvaard dat een confederatie een unie van soevereine staten is die bij verdrag besluiten om bepaalde kwesties samen te regelen. Alleen de unanimiteit van de lidstaten maakt het mogelijk zaken op het niveau van de confederatie te regelen, wat onvermijdelijk de solidariteit en de stabiliteit in gevaar brengt.

b. Solidariteit

Solidariteit tussen gemeenschappen, generaties en mensen van verschillende afkomst of met verschillende moedertalen is het cement van de samenleving.

Het zijn vooral de nationalistische partijen die het huidige systeem van Belgische solidariteit in twijfel trekken en abusief gebruiken als argument voor de splitsing van het land.

In de grote federale staten zoals Duitsland, de Verenigde Staten, Canada en Australië zijn de belangrijkste stromen van interpersoonlijke solidariteit echter op het hoogste niveau georganiseerd. Een brede spreiding van de risico's biedt meer weerstand tegen de economische of demografische schokken. B Plus pleit daarom voor het behoud van de interpersoonlijke solidariteit in België: burgers in nood moeten dezelfde steun krijgen, ongeacht waar ze wonen of de taal die ze spreken.

c. Efficiëntie

Een staat kan alleen overleven en voldoen aan de wensen van zijn burgers als hij over efficiënte structuren en een slagvaardige organisatie beschikt. Een coherent federaal model vereist een zo duidelijk mogelijke bevoegdheidsverdeling. De structuur en de organisatie van de Belgische staat kan aanzienlijk worden verbeterd.

(1) Vereenvoudiging van de structuren

De huidige structuur van de Belgische staat is uiterst complex. Deze complexiteit belemmert de transparantie van de politieke besluitvorming en het begrip ervan bij de burgers, leidt tot hogere operationele kosten en een verspilling van middelen. Deze overmatige complexiteit kan leiden tot onbestuurbaarheid, in reactie waarop men de illusie zou wekken dat splitsen een adequaat antwoord zou zijn.

B Plus roept op tot een diepgaand debat over de vereenvoudiging van de instellingen, met name door het aantal niveaus van besluitvorming te verminderen. In dit debat moet de efficiëntie van het besluitvormingsproces het belangrijkste criterium zijn.

(2) Het subsidiariteitsbeginsel

In het kader van de vereenvoudiging van de structuren van de Belgische staat pleit B Plus voor de eerbiediging van het subsidiariteitsbeginsel, zodat de bevoegdheden worden uitgeoefend op het niveau dat het meest geschikt is voor het voeren van een slagvaardig beleid. Indien nodig, moet de bevoegdheidsverdeling opnieuw kunnen worden herschikt, soms ten voordele van de federale overheid, soms ten behoeve van de gefedereerde entiteiten.

(3) Het evenwicht tussen de machtsniveaus

Een coherent en evenwichtig federaal systeem veronderstelt een zo duidelijk mogelijke verdeling van de bevoegdheden. Zowel voor de gekozen vertegenwoordigers, als voor de burgers moet het inzichtelijk zijn welke overheid bevoegd is om deze of gene beslissing te nemen.

De dagelijkse praktijk toont echter aan dat de rigiditeit van de huidige bevoegdheidsverdeling, gebaseerd op het principe van exclusiviteit, kan leiden tot blokkades en absurde situaties. B Plus pleit ervoor dat de federale overheid de bevoegdheid krijgt om in de plaats te treden van de gefedereerde entiteiten in aangelegenheden waarin de bevoegdheidsverdeling een bron van conflicten is en ineffectief blijkt.

(4) De federale kieskring

Een evenwichtig democratisch systeem houdt in dat de politieke machthebbers verantwoording moeten afleggen aan de kiezers. Deze verantwoordingsplicht komt tot uiting in regelmatige verkiezingen waarbij de kiezers het in de afgelopen periode gevoerde beleid kunnen belonen of net afstraffen. Zowel de federale overheid als de gefedereerde entiteiten moeten een dergelijke democratische legitimiteit hebben.

Het Belgische politieke systeem biedt deze legitimiteit echter niet ten volle aan de federale overheid. De meeste verkozenen van politieke partijen worden slechts door de kiezers van één gemeenschap gekozen. Kandidaten worden dus aangemoedigd om hun positie ten opzichte van de andere gemeenschap te radicaliseren in plaats van rekening te houden met de belangen van de bevolking als geheel.

B Plus pleit voor de verkiezing van een deel van de leden van de Kamer binnen een kieskring die het gehele Belgische grondgebied bestrijkt. Kandidaten die in dit kiesdistrict actief zijn, worden dus aangemoedigd om rekening te houden met de belangen van de bevolking als geheel.

(5) Het statuut van Brussel

Brussel is een van de meeste kosmopolitische steden ter wereld. Als hoofdstad van het land, als ontmoetingsplaats tussen de gemeenschappen en als stad met een internationale roeping, is Brussel van cruciaal belang voor heel België.

B Plus dringt erop aan dat Brussel een democratisch statuut krijgt dat in overeenstemming is met zijn rol als nationale en internationale hoofdstad. Het Brussels Gewest moet dezelfde mate van autonomie hebben als de andere deelgebieden, behalve voor wat strikt noodzakelijk is voor de uitoefening zijn rol als hoofdstad.

2. EEN EUROPESE VERANTWOORDELIJKHEID

België, gelegen in het hart van Europa, op het kruispunt van de Latijnse en de Germaanse cultuur, moet de levensvatbaarheid van een meertalige en multiculturele democratie bewijzen. Het succes van het Belgische federale model moet een bron van inspiratie zijn voor de Europese Unie.

3. BEVORDERING VAN MEERTALIGHEID

In een meertalige staat is kennis van ten minste één andere nationale taal naast de moedertaal essentieel. Het is deze kennis die niet alleen persoonlijke interactie mogelijk maakt, maar die ook het bewustzijn aanwakkert in verband met de gevoeligheden van medeburgers die tot een andere taalgemeenschap behoren. In België is de kennis van andere nationale talen in alle gemeenschappen van het land veel te laag. B Plus pleit voor de bevordering van meertaligheid in alle aspecten van het dagelijks leven en het verplicht aanleren van ten minste één andere nationale taal in het kader van onderwijs.

4. EEN KATALYSATOR VOOR EEN FEDERALISME DAT VERENIGT

B Plus is een plaats voor reflectie over het Belgische federalisme. Haar rol bestaat erin het Belgische institutionele systeem en de werking ervan kritisch te onderzoeken en voorstellen tot verbetering te formuleren.

De ambitie van B Plus is om een ontmoetingsplaats te zijn voor iedereen die gelooft in de toegevoegde waarde van het federale België en die bereid is om zich te engageren om het een toekomst te geven, ongeacht zijn of haar lidmaatschap van een partij.

Als zodanig ondersteunt B Plus alle externe initiatieven die het begrip tussen de burgers van de verschillende gemeenschappen van het land bevorderen.

Brussel, 26 september 2020.