Gezien de begrotingsproblemen van België is het tijd om de realiteit onder ogen te zien: onze institutionele lasagne moet worden herzien. En hoe vroeger, hoe beter.
België én zijn deelstaten zitten in zwaar weer als het op hun budgettaire situatie aankomt. Grote tekorten stapelen zich op en de situatie in de deelstaten straalt af op het hele land . Laat het duidelijk zijn, het Belgische federalisme zit financieel op zijn tandvlees.
Vlaanderen
Ondertussen wekt de begroting van de Vlaamse Regering alvast weinig enthousiasme op. De saneringsmaatregelen beperken zich nogmaals tot een mengeling van belastingverhogingen en het schrappen van specifieke uitgaven en subsidies. Echte keuzes worden er niet gemaakt, en men blijft zich verschuilen achter het federale niveau (en de financiële stroom die daarmee gepaard gaat). De visie van de huidige, maar ook de voorbije, regering, is samen te vatten met een paar clichés over ondernemersland Vlaanderen en het veiligstellen van de welvaart. Ook de Septemberverklaring van de minister-president van afgelopen week, was op dezelfde manier weinig inspirerend en zelfgenoegzaam. Het ging vaker over het verleden dan over de toekomst, maar naar een politiek project met meer dan vage doelstellingen en met duidelijke prioriteiten, moest je heel lang zoeken.
Opvallend in de Vlaamse begroting is het misbruiken van verkeersboetes voor de opsmuk van het budget. De verhoging van de zorgpremie zorgt dan weer voor een verhoging van de parafiscale druk. Is Vlaanderen aan het veranderen in het vermaledijde België? Gaston Geens stelde ooit, dat wat Vlaanderen zelf doet, beter doet. Van dat beter is ondertussen weinig overgebleven, en velen kunnen hun teleurstelling wat dat betreft niet meer onder stoelen of banken steken. Of het nu gaat over onderwijs, mobiliteit, gehandicaptenzorg of budgettair beleid, in elk van die domeinen scoort de Vlaamse Overheid de laatste jaren ondermaats.
De pers stelt zich alvast vragen over o.a. de onderfinanciering van het federale niveau, dat maar niet uit het begrotingsslop geraakt. Het is tijd dat ook de politiek die vragen op tafel durft leggen.
Institutionele lasagne
En ook algemener is het tijd om ons vragen te stellen bij de institutionele lasagne die België geworden is. Ons de vraag stellen of die versnippering wel degelijk tot een efficiëntere overheid heeft geleid. De vraag durven stellen of de overhead van die lasagne wel in verhouding staat tot de efficiëntiewinst. We moeten ons ook de vraag durven stellen of steeds verdere bevoegheidsversnippering wel het antwoord is op onze problemen: herfederalisering van bevoegdheden moet een ernstige denkpiste worden, met een grondige hervorming van het financieringsstelsel en met invoering van de voorrang van het federale niveau. Dit in combinatie met, het weze tot in den treure herhaald, een diepgaand debat over de kerntaken van de overheid. En om even een zijsprongetje te maken, een debat over het op een democratische wijze inzetten van moderne technologie door de overheid, waarbij afwending en misbruik van bevoegdheden aan de kaak moeten worden gesteld. Boetes uit het strafrecht halen, de regels verstrengen en de pakkans tot 100% verhogen om achteraf op de inkomsten te rekenen om uw begroting op orde te krijgen, getuigt van een enorm cynisme en hoort eigenlijk niet in een rechtsstaat die naam waardig.
De problemen van ons federalisme gaan ooit de inzet van onze verkiezingen moeten worden, en laat ons hopen dat dit niet te lang meer op zich laat wachten. De tijd dringt.