In een opiniestuk dat op 4 september in Marianne verscheen, kondigt de Waalse activist Jules Gheude opnieuw de nakende ondergang van België aan en roept hij op om Wallonië, het Franstalige deel van het Koninkrijk, bij de Franse Republiek te voegen. Het is belangrijk om de kwestie opnieuw te bekijken om onze Franse vrienden de situatie van België en Wallonië niet verkeerd te laten begrijpen.
Het einde van de Belgische staat in zicht?
Reeds veertig jaar kondigt Jules Gheude het nakende einde van de Belgische staat aan. En toch, ondanks de communautaire spanningen welke het land regelmatig moet ondergaan, maakt het Koninkrijk België zich op om 200 jaar onafhankelijkheid te vieren. Matig bestuurd, hervormd en in elkaar geflanst op soms vrij ongelukkige manier, België is er nog steeds, of de Vlaamse-nationalisten of de Waalse "rattachisten" dat nu leuk vinden of niet. Zoals de heer Gheude ons terecht herinnert, is de Belgische staat zo solide dat het een politieke crisis overleefde die het land 541 dagen beroofde van een federale regering. Terwijl een dergelijke situatie in veel landen snel had kunnen ontaarden in een institutionele crisis of zelfs een burgeroorlog, hadden de Belgen voldoende vertrouwen in hun instellingen - die bleven functioneren in overeenstemming met de rechtsstaat - om kalm te blijven en af te wachten. Na 541 dagen werd een regering beëdigd door de Koning en werd alles weer normaal.
DE Vlaamse onafhankelijkheid
Politiek gezien is de kwestie van het uiteenvallen van België er een die vooral in Vlaanderen speelt. In deze regio oefenen twee nationalistische partijen druk uit op de gemoederen en zullen ze de vorming van een federale regering na de volgende verkiezingen waarschijnlijk aanzienlijk bemoeilijken. Hun separatistische doelstellingen worden echter lang niet door alle Vlamingen gedeeld, ook niet door hun eigen kiezers. De meest serieuze peilingen over dit onderwerp tonen aan dat separatisten ongeveer 15% van de Vlaamse bevolking uitmaken en dat dit cijfer al enkele decennia stabiel is. Een recente peiling ("VRT De Stemming, 2021") toonde zelfs aan dat 63% van de Vlamingen wil dat er meer bevoegdheden worden teruggegeven aan het federale niveau.
De rampzalige overstromingen die Wallonië in juli 2021 troffen, veroorzaakten in Vlaanderen een spontane golf van solidariteit die velen verbaasde: de één bood spontaan hulp aan de reddingsdiensten, de ander bood huisvesting aan getroffen Waalse gezinnen, terwijl weer anderen financieel bijdroegen aan de heropbouw. Dit schetst een heel ander beeld dan dat van een Vlaanderen dat weigert solidair te zijn met het zuiden van het land. Als het op solidariteit en samenwerking aankomt, zijn de Belgen vaak visionairder dan hun politici. Daar mogen we blij om zijn.
Wallonië vs Frankrijk
Zoals alle Franstalige regio's heeft Wallonië duidelijke culturele banden met Frankrijk. Deze zijn des te sterker omdat Wallonië aan Frankrijk grenst, men er regelmatig naartoe reist voor toerisme of voor zaken en dagelijks overspoeld wordt met Franse media. Voor veel Franstalige Belgische artiesten geldt dat men pas van succes kan spreken als ze ook in Frankrijk scoren. Maar daar houden de affiniteiten op. Het Rassemblement Wallonie-France (RWF), opgericht in 1999, de enige politieke partij die openlijk pleit voor de verbondenheid van Wallonië met Frankrijk, heeft nooit meer dan 2% behaald bij verkiezingen. Dit zegt veel over de populariteit van haar ideeën onder de Walen.
Als Wallonië inderdaad twintig jaar lang Frans was, zoals Jules Gheude in herinnering brengt, dan was dat het gevolg van een militaire annexatie die het hele grondgebied van het huidige België betrof. In Namen en Charleroi heeft die annexatie weinig dierbare herinneringen nagelaten, net zomin als in Antwerpen of Gent.
Ongeacht de afscheidingsbewegingen in het Noorden en het Zuiden, is en blijft België het gemeenschappelijke thuis waarmee de overgrote meerderheid van de Belgen zich blijft identificeren. Dat deze identificatie verschillende tinten aanneemt naargelang het individu en de politieke gevoeligheden is niet abnormaal in een democratische staat.
Frankrijk vs Wallonië
We kunnen alleen maar blij zijn met het feit dat de meerderheid van de Fransen sympathie voelt voor Wallonië. Dat bepaalde Franse politieke leiders hun enthousiasme om de helft van een bevriende buurstaat in te lijven niet verbergen, roept echter vragen op. Het grondwettelijke knutselwerk waaraan de Waalse "rattachisten" Frankrijk willen onderwerpen om Wallonië te kunnen opnemen, illustreert perfect de limieten van dit politieke experiment. Immers, enerzijds willen ze Wallonië deel laten uitmaken van de grote Franse Republiek. En anderzijds willen ze dat doen door fundamentele principes zoals de eenheid en de ondeelbaarheid van diezelfde Republiek te ondermijnen. Wie zou een staat met 60 miljoen inwoners durven vragen om zijn basisprincipes op te geven om 4 miljoen Walen te verwelkomen?
Walen, Vlamingen, België
Het politieke leven in België verloopt bepaald niet van een leien dakje. In de bijna 200 jaar van zijn bestaan heeft de Belgische staat vele veranderingen ondergaan. Niet allemaal even gelukkig. Maar het moet gezegd dat al deze crisissen en hervormingen binnen het kader van de rechtsstaat zijn gebleven. De Grondwet van 7 februari 1831 regelt nog steeds de instellingen van het Koninkrijk, ook al werd ze ingrijpend gewijzigd. Hoeveel hedendaagse staten kunnen bogen op een dergelijke politieke en juridische continuïteit? Onze Franse buren mogen zich niet vergissen: België zal nog lang hun buurland, hun Europese partner, hun bondgenoot en, voor velen onder ons, hun bevriende natie blijven. Niets meer en niets minder.